Andere Tijden - De Adel (5)

Adel verplicht. Dus sinds jaar en dag trekken mensen van adel met gehandicapten naar Lourdes om hun dienstbaarheid, die bij de adel hoort, te tonen. Max baron van Hövell tot Westerflier bezocht Lourdes al 23 keer. Dienstbaarheid was altijd al één van de adellijke kenmerken. Maar het was exact deze dienstbaarheid waar Piet van Beyma zich aan stoorde: 'Dienstbaar ben je niet omdat je titel dat van je vraagt; dat komt uit je hart,' zegt hij. Dat was precies waarom hij geen jonkheer meer wilde zijn.

De overgrootmoeder van Marijke barones van Sytzama - barones van der Borch tot Verwolde richtte vóór de oorlog een kledingdepot op. Zij verzamelde kleding voor gezinnen in haar omgeving die het minder ruim hadden. Iedereen kon kleding bij haar inleveren. Na de oorlog nam haar grootmoeder dat kledingdepot over. Wekelijks haalde Van Gend & Loos dozen met kleding bij haar op om naar het depot te brengen. In de jaren zestig nam haar moeder het depot over. Mensen van adel, maar zeker ook niet-adellijken, konden daar tweedehands kleding krijgen. 'Jonge studenten konden er terecht voor een avondkostuum, een rokkostuum een smoking, allemaal kleding die ze toch geacht werden te dragen in hun kringen, en meisjes die uit wilden konden mooie jurken uitzoeken. Maar ook hele gezinnen konden er terecht. Mijn moeder had een heel kaartsysteem en wist precies wie welke leeftijd had, dat hield ze jaren bij. Het gaf haar veel voldoening.'

Barones Marie Christine van Hövell tot Westerflier - barones Speyart van Woerden gaf een hele andere invulling aan dienstbaarheid. Zij stelde het landgoed waar zij met haar gezin woont, open voor educatieve doeleinden. Kinderen kunnen er ook nu terecht om van alles over de natuur te leren; van appelbomen snoeien tot houtbewerking. Zij geeft regelmatig rondleidingen over het landgoed. Iedere keer opnieuw merkt ze dat de kinderen verbaasd zijn als zij in een overall en laarzen de deur uit komt en niet in een witte baljurk op mooie muiltjes. 'Dat komt toch omdat ze een vooropgezet beeld hebben over adel en een barones, dat is iets wat ontstaan is uit geschiedenisboeken of misschien uit sprookjesboeken. Een beeld wat zich dan versuikert en dat wordt op iemand geplakt,' aldus de barones. Volgens haar is het allemaal 'part of the dream', de droom die bij adel hoort en waar het gewone volk hardnekkig in wil blijven geloven.

Tekst en research: Mirjam Gulmans
Regie en samenstelling: Godfried van Run


Geïnterviewden:
Jonkheer Paul van Nispen tot Sevenaer
Sissy van Nispen tot Sevenaer - von Jacobovits de Szeged
Marie Christine Barones van Hövell tot Westerflier - Barones Speyart van Woerden
Max Baron van Hövell tot Westerflier
Marijke Barones van Sytzama - Barones van der Borch tot Verwolde
Piet van Beyma