"De spectaculaire wedergeboorte van een kerkinterieur"
In de lucht: 277 gereconstrueerde wapenborden.
Op de grond: 220 digitaal ontsloten grafmonumenten.
In expositie: 170 unieke museumstukken én het verhaal over 22 geestelijke en militaire dienaren van de Oranje-Nassaus.
Een bijzondere expositie die u moet zien !
In 2010 bestaat de Grote of Onze Lieve Vrouwe Kerk van Breda 600 jaar. Dat was voor de beheerstichting de reden om opdracht te geven tot het organiseren van een expositie over de periode 1637 – 1813
Expositiesamensteller Walter van de Garde creëerde na een voorbereiding van twee jaar een mega-presentatie die het verhaal vertelt van de Grote Kerk van Breda in de protestantse constellatie van die tijd. Van de Garde tekende ook voor de eerdere succesvolle exposities “Pronk en Praal” met 150.000 bezoekers en “Praal en Devotie”, die 100.000 bezoekers trok.
In de prachtig lichte wandelkerk, die de Grote Kerk vandaag de dag nog steeds is, wordt het interieur van de 17e en de 18e eeuw herschapen. Met de mensen, die in die periode invloedrijk waren. Niet alleen in de kerk, maar ook op diverse andere terreinen van het geestelijke, politieke, maatschappelijke en militaire leven van die tijd. Met als verbindende factor hun relatie met de leden van ons koninklijk huis: de Oranje-Nassaus.
WAPENBORDEN
De blikvanger van de expositie is de zee aan wapenborden. Tot 1798 hing de grote kerk er vol mee. Op last van Napoleon, die de gelijkheid van de Franse revolutie in alle door hem veroverde landen dicteerde, moesten alle invloeden die aan adel gerelateerd waren, verdwijnen. Zo ook de wapenborden met wapens van families, die eeuwenlang een prominente rol in de Nederlanden hebben gespeeld. De borden werden vernietigd, verbrand, kapotgeslagen en verdwenen uit de kerk om nooit meer terug te keren. Dat gebeurde ook in alle andere kerken in de Nederlanden. Gelukkig waren deze borden, ook wel rouwborden genoemd, een aantal jaar voor de verwijdering minutieus nagetekend door baron Yvoi, die tijdens een rondreis alle wapenborden beschreef en natuurgetrouw in een document kopieerde. Dit was voor Walter van de Garde de basis voor een reconstructie, die hij samen maakte met medewerkers van het Centraal Bureau voor Genealogie. De 277 gereconstrueerde borden keren terug in de Grote Kerk en herscheppen zodoende het beeld van de kerk zoals dat in de 17e en 18e eeuw was. Een beeld dat nergens anders in Nederland te zien is. En ook maar drie maanden te zien zal zijn.
GRAFMONUMENTEN
De tweede blikvanger van de expositie en vast onderdeel van het interieur van de kerk vormt de rijkgeschakeerde zerkenvloer. Tijdens de tientallen restauraties in de afgelopen eeuwen zijn veel zerken naar oneigenlijke locaties verhuisd. Tijdens de laatste grootschalige restauratie (van 1995-1998) is na een onderzoek van Walter van de Garde de zerkenvloer gereconstrueerd naar de situatie zoals die in 1828 bestond. In dat jaar verbood de overheid het begraven in kerken. Elke zerk en grafmonument toont de namen van de personen, die zo’n belangrijke rol in Breda vervulden, dat zij in de Grote kerk begraven mochten worden. Wandelend door de kerk lees je die namen maar ontdek je niet het verhaal achter van de mens, die daar begraven ligt.
Door een unieke samenwerking tussen de Digital Entertainment Academy (onderdeel van de NHTV) werden alle grafmonumenten digitaal ontsloten. In de speciaal daarvoor ingerichte mediaplayers vind je de zerken op positie, op naam en wordt de geschiedenis van de persoon, die daaronder begraven ligt, gepresenteerd.
MENSEN
Mensen brengen de geschiedenis tot leven; zo ook in de expositie Woord&Wapen.
In de expositie worden 15 dominees en 8 militairen belicht. Zij hebben geacteerd in de periode, die de expositie in beeld brengt. Dominees die niet alleen dominee waren en militairen die niet alleen militair waren. Ze vervulden naast hun eigenlijke beroep een bijzondere maatschappelijke rol in de toenmalige Nederlandse samenleving. Vaak had dat te maken met hun relatie met de Oranje-Nassaus. In ieder geval had elke in de expositie opgevoerde persoon een bewezen band met de Oranje’s.
Dominees
Eén van die dominees, Frederik van Renesse, was (in naam van Oranje) belast met reformatie van het Katholieke zuiden. Een andere dominee, Petrus Haack, speelde een belangrijke rol bij de terugkeer van Koning Willem I, maar hij was ook degene die de laatst onthoofde misdadiger op de Grote Markt van Breda naar zijn executieplaats begeleidde. Een derde dominee Francicus Plante, reisde met Johan Maurits van Nassau (die van Het Mauritshuis in Den Haag) naar Brazilië. Van al deze, maar ook andere dominees zijn bijzondere voorwerpen te zien die deze bijzondere taken illustreren. En Vincent van Gogh, de opa van de beroemde schilder Vincent van Gogh, was dominee in de Grote Kerk. Ook hij is, in de vorm van een originele tekening van zijn kleinzoon, in de expositie aanwezig.
Militairen
Diverse hoge militairen, die gediend hebben onder de Oranje-Nassaus, liggen op een ereplaats in de Grote Kerk van Breda begraven, hebben er een wapenbord en maken een prominent deel van de expositie uit. Als bevelvoerende officieren hebben ze grote verdiensten gehad op het slagveld. Daarnaast waren ze belangrijk als voortrekkers in de ontwikkeling van de militaire krijgskunde, het ontwerpen van fortificaties en wapens. Voor hun verdiensten werden de meesten beloond met het gouverneursschap van Breda. Deze militairen dienden vaak generatie op generatie in het Staatse leger.
Maar ook aan deze militaire families gerelateerde mensen komen aan bod: zo was Josias Eckart rentmeester van de Bredase Nassause Domeinen. Hij hield 40 jaar lang een dagboek bij met weerwaarnemingen. Zijn notities worden in meteorologische kringen nog steeds gezien als de meest accurate weerwaarnemingen over een lange periode in zijn tijd. Dit gegeven was aanleiding tot contact met het KNMI en dat leidde tot een speciaal project binnen de expositie: het weer van 1710 en 2010. In samenwerking met het KNMI wordt tijdens de expositie iedere dag getoond wat voor het weer het 300 jaar geleden op die datum was en hoe dat er op dezelfde dag in 2010 is. In die KNMI-presentatie is ook te zien met welke middelen toen (1710) de weersvoorspelling werd bepaald en met welke middelen dat nu gebeurt.
PROTESTANTISME
Tot slot wordt in de expositie aandacht besteed aan de gebruiken die in de periode 1637-1813 bij de Protestantse (Staats)kerk gemeengoed waren: de rituelen rond doop, geboorte, huwelijk en dood, maar ook het avondmaal. Unieke objecten uit de collectie van de Protestantse gemeente Breda maar ook zeldzame stukken uit collecties van nationale musea vormen daarvoor de basis.
Kortom: een bijzondere expositie waarin zoveel te zien en te beleven is dat het een “must see”-belevenis is op het gebied van religieus erfgoed!
Openingstijden en entree expositie
De expositie is toegankelijk van 15 januari tot en met 18 april 2010 van maandag tot en met zaterdag van 10.00 – 17.00 uur en zondag van 13.00 – 17.00 uur (behoudens activiteiten)
Entreeprijs: Volwassenen € 6, Pas 65 en Vrienden van de Grote Kerk € 5 en kinderen tot 14 jaar € 4 (de prijs is inclusief een 92 pagina’s tellend collectieboekje)
Stichting Grote of Onze Lieve Vrouwe Kerk Breda
Bezoekadres: Kerkplein 2 te Breda
Postadres: postbus 1017, 4801 BA Breda
Telefoon: 076-5218267
Telefax: 076-5219125
E-mail: info@grotekerkbreda.nl
Site: www.grotekerkbreda.nl
No comments:
Post a Comment